Programma COPD, nu en straks
Welkomswoord door de dagvoorzitter
Michael Rutgers

Michael Rutgers
Bestuursvoorzitter
Longfonds
Vroegdiagnostiek van COPD; een reëel toekomstperspectief.
Clevers en zijn onderzoeksgroep bestuderen de moleculaire mechanismen achter weefselontwikkeling en kanker van verschillende organen. Zij doen dat met behulp van organoïden die zijn gemaakt van volwassen stamcellen. Simpel gezegd: organoïden zijn verkleinde en versimpelde versies van organen die buiten het lichaam zijn gekweekt. Ze zijn klein – hooguit één millimeter in doorsnee. De mogelijkheden van deze mini-organen zijn enorm voor het vinden van de juiste behandeling tegen ernstige weefselaandoeningen, genetische ziektes, infectieziektes en verschillende soorten kanker. Ook voor het vroegtijdige diagnosticeren en eerder behandelen van de COPD (een aandoening van het longweefsel!) bieden organoïden grote perspectieven. Immers, thans liggen er enkele jaren tussen het ontstaan van COPD en de diagnose daarvan. In een recent gefilmd interview legt Clevers aan prof. Guus Schrijvers zijn werk uit.
Hans Clevers

Hans Clevers
Hoogleraar Moleculaire Genetica en Onderzoeksleider
Universiteit Utrecht en Hubrecht Institute
De revalidatie van ernstige COPD patiënten
Longrevalidatie gestart binnen 90 dagen na een ziekenhuisopname voor een COPD-exacerbatie, reduceert het aantal heropnames binnen een jaar. Dit hebben eerdere onderzoeken al eens aangetoond, maar een retrospectieve studie uit de dagelijkse klinische praktijk bevestigt deze bevinding.
Frits Franssen

Frits Franssen
Longarts CIRO
Maastricht MC en HORN revalidatiecentrum
De patient als partner
Wat is nu écht belangrijk voor mensen met COPD in de zorg? Wat verwachten zij van zorgverleners? Wat gaat goed en wat kan beter? Ervaringen en tips vanuit het perspectief van mensen met een longziekte”
Koffie en thee pauze
Het verbeteren van de uitkomsten en doelmatigheid van de zorg voor mensen met een chronische luchtwegaandoening (Astma en COPD)
De spreker zal u deelgenoot maken van zijn ervaringen van de afgelopen 10 jaar met het pogen te verbeteren van de zorg voor mensen met COPD die in verband met persisterende ziektelast, electief, door de huisarts worden verwezen naar de longarts. Is er reden om te investeren in zorgoptimalisatie? Hoe zou die verbetering eruit kunnen zien? En wat betekent dat voor de uitkomsten en doelmatigheid van zorg?
Chronisch ZorgNet, waarde gedreven zorg (PAV, COPD, Corona, Hart, osteoporose-valpreventie, …..), in de woonomgeving van de patient.
De beste uitkomsten voor de patiënt. Dat is de kern van waarde gedreven zorg. Hiervoor is het noodzakelijk om te weten welke zorg de beste uitkomsten geeft, welke uitkomst past bij de patiënt en hoe je deze kennis en informatie ophaalt en toepast in het reguliere zorgproces. Data verzameling en terugkoppeling is al jaren onderdeel van ons netwerk voor chronische niet-overdraagbare aandoeningen. Met KOMPAS bieden wij data gedreven beslis ondersteuning, waarmee patient en behandelaar gezamenlijk de behandeling vormgeven. Met KOMPAS+ werken wij aan richtlijn integratie om deze gezamenlijke beslismomenten te ondersteunen met de juiste evidence. Met DigiH als cloudbased zorgzoeker en zorgverwijzer maken wij de juiste zorg op de juiste plek zicht- en vindbaar voor alle eerstelijns zorgverleners in Nederland. Met DigiH+ wordt deze zorg geïntegreerd in het EPD van huisarts en medisch specialist, waarmee een verwijzing met 4 muisklikken gerealiseerd kan worden.
Joep Teijink

Joep Teijink
Vaatchirurg, voorzitter en oprichter Chronisch Zorgnet, Hoogleraar geintegreerdezorg en vaatziekten
Catharina Ziekenhuis Eindhoven
Het COPD-huis JAN
Nederland telt anno 2019 circa 600.000 COPD patiënten. Er bestaat een zorgprotocol voor COPD in de thuissituatie, maar voor een verpleeginstelling ontbreekt deze. En een protocol voor de laatste zware fase ontbreekt zelfs in zijn geheel.
Omdat een arts niet met zekerheid kan zeggen dat een COPD patiënt in de laatste fase binnen drie maanden overlijdt wordt er nauwelijks een indicatie voor opname in een hospice afgegeven. Hierdoor zijn noch kwaliteit van leven noch kwaliteit van sterven geborgd. De benodigde zorg in de laatste fase van COPD vraagt om specialistische en gepersonaliseerde zorg, maar ook om voorzieningen, hoogwaardige middelen en gespecialiseerd personeel. En wij, kinderen van Jan, strijden er voor om COPD patiënten de zorg te kunnen geven die zij nodig hebben.
COPD Huis JAN heeft als missie om door heel Nederland gespecialiseerde en gepersonaliseerde zorg te bieden aan: COPD patiënten tijdens de laatste fase van de ziekte, maar ook aan COPD patiënten die tijdelijk intensieve zorg nodig hebben na ontslag uit het ziekenhuis alvorens weer naar huis te kunnen gaan. COPD Huis JAN draagt hiermee bij in het op de kaart zetten van COPD voor mensen in de laatste fase van deze ziekte en hun leven.
Stana van Ginkel

Stana van Ginkel
Initiatiefnemer Het COPD-huis JAN
Dochter van een COPD-patiënt
Lunchpauze
Innovations in COPD-care in Canada
Op verzoek van de congrescommissie benoemt de internationale COPD expert Bourbeau de Canadese ervaringen met aspecten van de COPD- zorg die ook elders op het congres aan bod komen. Dat zijn de volgende aspecten:
- COPD Care during the corona pandemic
- How to shorten the delay in diagnosing COPD in patients?
- Is telemonitoring ( in Canadian English: remote care) workable for following patients with COPD at home?
- What is the Canadian way of patient empowerment and self management by navigators and educators?
- Palliative care in Canada for patients with COPD: strong and weak points.
Prof.dr. Jean Bourbeau

Prof.dr. Jean Bourbeau
My research focuses on: primarily COPD; secondarily disease management, self-management, pulmonary rehabilitation and cardiorespiratory exercise physiology, Methodology: Epidemiology (descriptive and analytic research), intervention (pharmacological and non pharmacological) evaluative research including randomized clinical trials, knowledge translation research.Preventie in vier soorten en COPD
Tegenwoordig onderscheiden beleidsmakers vier soorten preventie: Ten eerste universele preventie (bv. Verhoging van de tabaksaccijns) en ten tweede selectieve preventie (bv screening op darmkanker bij ouderen). Beide vormen worden betaald uit belastinggeld. De derde soort betreft preventie op indicatie, bv. het aanbieden van een stoppen-met-roken-cursus aan tabaksgebruikers. De vierde soort van preventie is zorg-gerelateerd. Denk aan een training van mensen met COPD om symptomen van een naderende exacerbatie te onderkennen. De derde en vierde vorm betaalt de Zorgverzekeringswet. Er bestaat een grote kloof tussen de eerste twee en de laatste twee vormen van preventie. Van der Velpen spreekt over deze kloof bij andere aandoeningen zoals kinderziekten, geestelijke gezondheidszorg, hart- en vaatziekten en kanker. Hij geeft tips and tricks voor een toekomstig COPD-beleid, waarin alle vormen van preventie en curatie op elkaar aansluiten.
Paul van der Velpen

Paul van der Velpen
Oud-directeur van de GGD Amsterdam
Columnist over samenhangende jeugdzorg
15 jaar COPD ketenzorg in Duitsland
Ketenzorgprogramma’s (DMPs, gestructureerde Behandelingsprogrammas, programma’s voor chronisch zieken) voor COPD werden vanaf 2006 in Duitsland in de praktijk ingevoerd.
Eind december 2021 namen 831.622 COPD patiënten deel; naar inschatting van de artsenorganisatie (KV) is dat ongeveer 15% van de COPD patiënten in Duitsland.
De evidence-based inhoud van de programma’s zijn door de “Gemeinsame Bundesaussschuss” (GBA) voor heel Duitsland vastgelegd en moeten iedere 5 jaren geactualiseerd worden. De programma’s worden begeleid door regionale qualiteiscontrolle en een verplichte (niet-gecontrolleerde) evaluatie.
De presentatie zal ingaan op de actuele ontwikkelingen.
COPD in context: de blik van een huisarts
Bischoff neemt de deelnemers mee in de huidige wereld van de COPD zorg in de huisartsenpraktijk. Aan de hand van de vernieuwde NHG-richtlijn COPD bespreekt hij de aandachtspunten voor de huidige zorg en uitdagingen en oplossingen voor de toekomst.
In Nederland is de huisarts verantwoordelijk voor het merendeel van de mensen met COPD. De NHG-richtlijn COPD geeft de huisarts steun bij het leveren van kwalitatief goede zorg. De richtlijn is gebaseerd op de meest recente wetenschappelijke inzichten. Medische ontwikkelingen en maatschappelijke veranderingen hebben de manier van zorg voor mensen met COPD in de loop der jaren drastisch beïnvloed en zullen ook in de toekomst een stempel drukken op de COPD zorg. Begrippen als persoonsgerichte zorg, positieve gezondheid en zelfmanagement zijn inmiddels niet meer weg te denken. Maar hoe verhouden deze ontwikkelingen zich tot de recente NHG-richtlijn COPD? Welke speerpunten signaleert de richtlijn? En biedt de richtlijn wel voldoende houvast voor de nabije toekomst?
Erik Bischoff

Erik Bischoff
Huisarts en Senior Onderzoeker Astma en COPD
Radboud UMC
Nieuwe vormen van telebegeleiding in het Canisius Wilhelmina ziekenhuis te Nijmegen
Het Canisius Wilhelmina ziekenhuis te Nijmegen maakt gebruik van de app CWZ Thuis om inzicht te krijgen in de gezondheidssituatie van patiënten met COPD. Deze app maakt het mogelijk voor de zorgverlener om op afstand mee te kijken terwijl de patiënt zelf de regie in handen heeft en het verloop van de ziekte kan zien. Dat is prettig als het goed gaat en geruststellend als het nodig is. In de app staan ook artikelen en video’s over het gebruik van medicijnen en gezonde voeding voor meer inzicht en een compleet beeld.
Anneke van Veen

Anneke van Veen
Longarts, opleider longgeneeskunde en Chief Information Officer voor digitale zorgtransformatie
Canisius Wilhelmina Ziekenhuis te Nijmegen
Pauze
Recente ontwikkelingen in COPD-zorg in Vlaanderen
Van telebegeleiding naar E-health ondersteund zelfmanagement
Telebegeleiding van COPD patienten in de tweede lijn wordt steeds meer de praktijk in Nederlandse ziekenhuizen. De resultaten zijn echter wisselend, met enkele positieve uitschieters.
Oscar van Dijk, zorginnovator en mede-bedenker van EmmaCOPD, toont in zijn presentatie het belang aan van de actieve deelname van de COPD- patient zelf en de ondersteuning van mantelzorgers bij het herkennen van longaanvallen en het managen van gezondheid.
Het NeLL team van Prof. Niels Chavannes (LUMC) volgde deze methode van eHealth ondersteunde zelfzorg 1,5 jaar lang in een groep patienten bij het Bravis ziekenhuis. De opzienbarende uitkomsten tonen aan dat de wijze van telebegeleiding in hoge mate bepalend is voor de effectiviteit, het reduceren van ziekenhuisopnames en de mate van patienttevredenheid.
Oscar van Dijk

Oscar van Dijk
Ernstig COPD & Levenseinde zorg COPD
In Nederland alleen al hebben bijna 600.000 mensen last van COPD. Helaas kan deze aandoening niet worden genezen.
Onderzoek laat zien hoe de zorg in de laatste fase van het leven beter kan. ‘Het bewustzijn bij zorgverleners groeit, maar is er nog te veel sprake van een ziektegerichte, medische benadering.’
Zorgverleners in het ziekenhuis en huisartsen kunnen de gesprekken over levenseindezorg opstarten, bijvoorbeeld als zij een patiënt spreken na afloop van een ziekenhuisopname. Het is een proces van communicatie tussen zorgverleners, patiënten en naasten over alles wat belangrijk is voor de zorg in de toekomst. ‘De gesprekken zijn vaak erg waardevol voor patiënten. Het geeft hen het gevoel meer de regie in handen te hebben.’
Kris Mooren

Kris Mooren
Longarts en Arts Palliatieve zorg
Spaarne Gasthuis
Afsluiting
Hoe verspreiden wij de kennis die de sprekers vandaag aanreikten? Hoe gaan we deze kennis toepassen?
Guus Schrijvers

Guus Schrijvers
Oud-hoogleraar Public Health UMC Utrecht
Guus Schrijvers Academie
Michael Rutgers

Michael Rutgers
Bestuursvoorzitter
Longfonds